Misoprostol và các ứng dụng của thuốc trong đời sống

Nhiều phụ nữ lỡ mang thai ngoài ý muốn đã lựa chọn thuốc phá thai Misoprostol để đình chỉ thai kỳ. Thuốc phá thai Misoprostol là một giải pháp bỏ thai hiệu quả và an toàn cho phôi thai nhỏ tuổi. Tuy nhiên không ít người lo lắng về ảnh hưởng của Misoprostol đến sức khoẻ. Việc nắm rõ kiến thức về Misoprostol giúp nữ giới chuẩn bị tốt hơn và tránh những rủi ro không mong muốn.

Misoprostol là thuốc gì?

Misoprostol là một dẫn xuất tổng hợp của prostaglandin E1 (PGE1), được phát triển ban đầu để bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương do thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Tuy nhiên, nhờ khả năng kích thích co bóp tử cung và làm mềm cổ tử cung, Misoprostol hiện được sử dụng rộng rãi trong sản khoa để hỗ trợ đình chỉ thai kỳ, kích thích chuyển dạ và xử lý vấn đề băng huyết sau sinh.

Dược lý và cơ chế hoạt động của thuốc Misoprostol:

• Tác động lên tử cung: Misoprostol gắn vào các thụ thể prostaglandin trong cơ tử cung, kích thích co bóp mạnh mẽ, giúp đẩy thai ra ngoài khi sử dụng trong quy trình đình chỉ thai nhỏ tuổi. Đồng thời, thuốc Misoprostol cũng làm mềm và giãn cổ tử cung, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đưa thai ra ngoài.
• Ảnh hưởng đến đường tiêu hóa: Misoprostol có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày bằng cách kích thích tiết chất nhầy và bicarbonate, đồng thời ức chế bài tiết axit dạ dày. Điều này giúp phòng ngừa loét dạ dày do các loại thuốc chống viêm.

Công dụng chính của thuốc Misoprostol

Thuốc Misoprostol là một chất tương tự Prostaglandin E1, có tác dụng quan trọng đối với hệ tiêu hóa, hệ sinh sản và hệ tim mạch. Dưới đây là một số tác dụng chính của thuốc:

Tác dụng của thuốc Misoprostol trong sản khoa

Thuốc Misoprostol là có vai trò quan trọng trong sản khoa với công dụng chính là:

• Hỗ trợ quá trình sinh sản

Với công dụng làm mềm cổ tử cung và kích thích tử cung co bóp, thuốc Misoprostol được dùng để khởi phát chuyển dạ ở những thai phụ tiền sản giật nặng, thai già tháng…

• Phá thai nội khoa

Thuốc phá thai Misoprostol phối hợp với Mifepristone giúp đình chỉ thai nghén giai đoạn sớm (≤ 7 tuần). Thuốc Mifestad 200 có tác dụng ức chế progesterone, làm suy thoái niêm mạc tử cung và khiến thai ngừng phát triển. Sau 24 – 48 giờ, tiếp tục uống 2 viên thuốc Misoprostol 200mcg để gây co bóp tử cung, giúp đẩy thai ra ngoài như sảy thai tự nhiên. Phương pháp này có hiệu quả lên đến 95 – 98% nếu dùng đúng phác đồ.

Lưu ý: Nữ giới không được tự ý dùng thuốc Misoprostol để phá thai tại nhà. Bởi việc dùng thuốc sai cách, vượt quá liều lượng cho phép có thể gây băng huyết, sót thai, sót nhau, nhiễm trùng tử cung vô cùng nguy hiểm.

• Xử lý thai chết lưu

Đối với những thai ngừng phát triển trong cổ tử cung, Misoprostol kích thích cơ tử cung co bóp để đẩy thai lưu ra ngoài, hạn chế việc phải can thiệp ngoại khoa.

• Hỗ trợ sau sảy thai hoặc phá thai

Nếu nữ giới bị sảy thai, hoặc phải phá thai mà còn sót mô thai, rau thai, nữ giới được chỉ định dùng thuốc Misoprostol để tống xuất phần mô còn lại ra ngoài, ngăn chặn nguy cơ nhiễm trùng tử cung và xuất huyết âm đạo kéo dài.

Thuốc Misoprostol trong việc kiểm soát tình trạng xuất huyết sau sinh

Băng huyết sau sinh là tình trạng chảy quá nhiều máu sau khi sinh, dẫn đến sốc mất máu và nguy hiểm đến tính mạng. Thông thường, phương pháp truyền, tiêm Oxytocin đường tĩnh mạch được áp dụng phổ biến để phòng ngừa biến chứng nay. Nhưng nếu Oxytocin không có sẵn hoặc không hiệu quả, liệu pháp Misoprostol liều dùng 600mcg đường uống sẽ được thay thế để làm co tử cung,  hạn chế mất máu và ngăn chặn biến chứng tử vong.

Tác dụng của thuốc Misoprostol trong điều trị bệnh lý dạ dày

Các hoạt chất trong thuốc Misoprostol  có tác dụng giảm tiết axit, đồng thời kích thích tiết chất nhầy bảo vệ dạ dày, giúp phòng ngừa và điều trị loét dạ dày do thuốc kháng viêm không steroid – NSAIDs (thuốc giảm đau, chống viêm, hạ sốt,…).

Mặc dù có hiệu quả tốt trong việc phòng ngừa loét dạ dày do NSAIDs, nhưng loại thuốc này ít được sử dụng do tác dụng phụ gây co bóp tử cung. Do đó, phụ nữ mang thai không được dùng loại thuốc này để điều trị loét dạ dày do nguy cơ gây sảy thai, dị tật thai nhi.

Những trường hợp nào chống chỉ định dùng thuốc Misoprostol

Mặc dù mang lại hiệu quả cao trong hỗ trợ sản khoa và sức khoẻ dạ dày nhưng trong một số trường hợp, việc sử dụng thuốc Misoprostol không phù hợp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Đặc biệt là những đối tượng chống chỉ định hoặc cần thận trọng khi dùng thuốc sau:

• Tránh dùng thuốc Misoprostol cho phụ nữ mang thai không có ý định đình chỉ thai nghén bởi Misoprostol làm co bóp tử cung mạnh, có thể dẫn đến sảy thai, thai lưu hoặc dị tật bẩm sinh nếu thai nhi vẫn tiếp tục phát triển sau khi sử dụng thuốc.
• Người có tiền sử dị ứng, mẫn cảm với Misoprostol hoặc các thành phần của thuốc đều không nên sử dụng thuốc, vì có thể gây phản ứng dị ứng như ngứa ngáy, phát ban, nổi mề đay, sưng môi, lưỡi, thậm chí là khó thở, sốc phản vệ,…
• Phụ nữ đang cho con bú không nên dùng Misoprostol vì thuốc có thể bài tiết qua sữa mẹ, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, gây tiêu chảy, mất nước, rối loạn điện giải,… Nếu bắt buộc phải dùng Misoprostol, cần ngừng cho con bú ít nhất 24 giờ sau khi uống thuốc để hạn chế ảnh hưởng.
• Nữ giới có tiền sử mắc các bệnh lý về tim mạch (nhồi máu cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim,…), đột quỵ, thiếu máu não, tăng huyết áp, viêm ruột, tiêu chảy nặng,… cần thận trọng khi sử dụng thuốc vì Misoprostol có thể gây giãn mạch, hạ huyết áp, tăng nhịp tim,…
• Không được dùng thuốc cho phụ nữ có sẹo mổ cũ ở tử cung (do mổ lấy thai, bóc u xơ tử cung…), đặc biệt là thai phụ mang đa thai. Sự co bóp quá mức khi dùng Misoprostol có thể làm vỡ tử cung, gây xuất huyết nghiêm trọng và đe dọa tính mạng.
• Không dùng thuốc cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nhưng không sử dụng biện pháp tránh thai hoặc nữ giới đang có kế hoạch mang thai. Bởi các hoạt chất trong thuốc Misoprostol có thể gây dị tật thai nếu người chị em có thai ngoài ý muốn sau khi sử dụng thuốc.

Tác dụng phụ khi sử dụng thuốc Misoprostol

Trong quá trình sử dụng thuốc, nữ giới có thể gặp một số tác dụng phụ thường gặp như:

• Tiêu chảy nhẹ nặng xuất hiện vài ngày sau khi uống thuốc, có thể kéo dài và gây mất nước.
• Co thắt tử cung khi dùng thuốc đình chỉ thai hoặc khởi phát chuyển dạ gây đau bụng dưới âm ỉ hoặc dữ dội. Mức độ đau sẽ giảm dần theo thời gian.
• Buồn nôn, nôn do tác động của thuốc lên hệ tiêu hóa, triệu chứng sẽ thuyên giảm sau vài giờ.
• Sốt, ớn lạnh, chóng mặt, đau đầu
• Tăng nhịp tim ở người có tiền sử bệnh tim mạch.
• Xuất huyết âm đạo từ 5 – 7 ngày nếu dùng Misoprostol để phá thai. Nếu tình trạng rong huyết kéo dài trên 10 ngày, lượng máu nhiều và không có dấu hiệu thuyên giảm, kèm theo đau bụng dữ dội, khó thở, ngất xỉu,.. cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc Misoprostol

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc Misoprostol:

• Chỉ sử dụng Misoprostol khi có chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc để phá thai hoặc khởi phát chuyển dạ trong bất kỳ tình huống nào.
• Tuỳ vào mục đích sử dụng, người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng để tránh biến chứng nguy hiểm.
• Theo dõi các phản ứng của cơ thể sau khi dùng thuốc. Khi có biểu hiện đau bụng dưới dữ dội, xuất huyết âm đạo kéo dài, băng huyết, sốt cao trên 38 độ, ớn lạnh, suy kiệt,… cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám.
• Không nên lái xe hay làm những việc cần sự tập trung cao vì tác dụng phụ của thuốc có thể gây chóng mặt, hoa mắt, hạ huyết áp,…
• Nữ giới có tiền sử rối loạn đông máu, thiếu máu nặng, mắc bệnh tim mạch, suy bệnh gan, thận,… cần thận trọng vì Misoprostol có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn.
• Phụ nữ có tiền sử sẹo mổ tử cung, mổ lấy thai cần đánh giá kỹ nguy cơ vỡ tử cung trước khi dùng, đặc biệt khi dùng để kích thích chuyển dạ.
• Sau khi dùng thuốc để đình chỉ thai, cần kiểm tra lại bằng siêu âm để chắc chắn thai đã được đẩy ra hoàn toàn, không còn hiện tượng sót thai, sót nhau,…
• Kiêng quan hệ tình dục ít nhất 2 – 4 tuần sau khi dùng thuốc để bỏ thai nhằm tránh nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa.

Một số câu hỏi thường gặp khi sử dụng thuốc Misoprostol:

●     Nên làm gì khi quên hoặc dùng quá liều Misoprostol?

Thuốc chỉ phát huy hiệu quả tốt khi dùng đúng liều lượng và tuân thủ thời gian áp dụng. Nếu quên liều dưới 2 giờ  bạn nên uống ngay khi nhớ ra. Nếu gần đến liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp đúng thời gian quy định, không được uống gấp đôi.

Nếu đình chỉ thai hoặc kích thích chuyển dạ bằng thuốc Misoprostol, việc quên liều có thể làm giảm hiệu quả của thuốc, gây sót thai hoặc thai lưu. Hãy liên hệ ngay với bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời và hiệu quả.

Trường hợp dùng thuốc quá liều gây đau bụng dữ dội, băng huyết, hạ huyết áp, rối loạn nhịp tim, bạn nên đến ngay cơ sở y tế để cấp cứu kịp thời. Không được tự ý gây nôn, nếu có biểu hiện tiêu chảy hoặc nôn mửa, hãy bù nước và điện giải để tránh mất nước.

●     Đang mang thai uống thuốc Misoprostol còn giữ thai được không?

Khả năng giữ thai lại sau khi uống thuốc Misoprostol khá thấp và điều này còn phụ thuộc vào tình trạng nữ giới uống thuốc Mifepristone chưa.

Trường hợp 1: Chỉ Uống Misoprostol (Trước đó chưa uống Mifepristone)

Nếu chưa uống Mifepristone, dược lực của thuốc Misoprostol có thể không đủ mạnh để gây sảy thai, đặc biệt là thai liên kết chặt chẽ với thành tử cung người mẹ. Nhưng với tác dụng tương tự chất Prostaglandin E1, Misoprostol vẫn khiến cổ tử cung mềm và mở hơn, đồng thời kích thích co bóp tử cung đe dọa sảy thai.Mặc dù thai vẫn tiếp tục phát triển những có nguy cơ dị tật bẩm sinh cao, đặc biệt là dị tật sọ não, dị dạng tứ chi, sứt môi, hở hàm ếch,…

Trường hợp 2: Đã uống Mifepristone, sau đó uống Misoprostol

Mifepristone làm suy thoái nội mạc tử cung, khiến nguồn dinh dưỡng nuôi dưỡng thai nhi bị cắt đứt, hệ quả là thai không thể tiếp tục phát triển. Khi uống Misoprostol,các hoạt chất trong thuốc sẽ kích thích tử cung co bóp mạnh hơn, đẩy toàn bộ túi thai ra ngoài như hiện tượng sảy thai tự nhiên. Nếu đã dùng Misoprostol sau Mifepristone, tỷ lệ sảy thai thành công lên đến 95 – 98% và không thể giữ thai lại được nữa.

●     Uống thuốc Misoprostol để phá thai sau bao lâu ra máu ?

Nếu dùng Misoprostol đình chỉ thai, phần lớn nữ giới sẽ bắt đầu ra máu sau 1- 4 giờ.  Thời gian ra máu ở mỗi người khác nhau tùy thuộc vào cơ địa, khả năng đáp ứng thuốc, tuổi thai cũng như cách dùng thuốc.

Trong vài ngày đầu, lượng máu ra nhiều kèm theo máu cục do bong niêm mạc tử cung và thai ra ngoài, sau đó giảm dần sau vài ngày. Ngoài ra, chị em sẽ thấy đau bụng dưới do tử cung co bóp đẩy túi thai ra ngoài. Mức độ đau khó chịu trong 1-2 ngày đầu, sau đó giảm dần và hết hẳn.

Sau khi dùng thuốc Misoprostol, nếu chị em có các biểu hiện bất thường dưới đây, cần thăm khám chuyên khoa sớm để được hỗ trợ:

• Không ra máu sau 24 giờ uống thuốc thường do thai và niêm mạc chưa được đẩy ra hoàn toàn.
• Ra máu quá nhiều, ướt đẫm 2 băng vệ sinh lớn mỗi giờ trong hơn 2 giờ liên tục có thể là dấu hiệu của băng huyết. Hãy đi cấp cứu ngay để tránh biến sốc mất máu nguy hiểm đến tính mạng.
• Kiểm tra, tiến hành siêu âm sau 1-2 tuần để chắc chắn thai đã được tống xuất hoàn toàn, loại bỏ nguy cơ sót thai, sót nhau.

Bài viết đã cung cấp đầy đủ thông tin về thuốc Misoprostol, bao gồm công dụng, cách sử dụng và những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua tổng đài … để được tư vấn nhanh chóng và hoàn toàn miễn phí.